همخوان انسدادی چاکنایی در پیوستار وضعیت چاکنای

مقالة حاضر به بررسی گونه‌های همخوان انسدادی چاکنایی در جایگاه‌های مختلف واژه، در گونة گفتاری فارسی تهرانی، می‌پردازد. بررسی شواهد صوت‌شناختی نشان می‌دهد که تولید گونه‌های آوایی متنوع این همخوان، شامل انسداد چاکنایی، واک بازداشته یا جیرجیری و کشش واکه به جبران حذف یا تضعیف آن، در مجموع بافت‌های مستعد وقوع همخوان انسدادی چاکنایی در جایگاه‌های آغازی، میانی و پایانی واژه، منطبق بر پیوستار واک‌سازی در حنجره است. پرده‌های صوتی در حنجره، به هنگام عبور جریان هوای ششی، وضعیت‌های مختلفی به خود می‌گیرند که این امر، به نوبة خود، باعث تغییر در میزان باز بودن فضای چاکنای می‌شود. این تغییر به‌صورت پیوستاری است؛ به‌طوری‌که با تغییر وضعیت چاکنای، به‌تدریج از حالت کاملاً بسته به نیمه‌باز و سپس به کاملاً باز، به ترتیب، جلوه‌های آوایی انسداد کامل (وضعیت بی‌واکی)، واک جیرجیری، واک اصلی و در مواردی نیز واک نفسی بروز می‌کنند که هر یک متناظر با یکی از واجگونه‌های همخوان انسدادی چاکنایی است.